XLVIII


çok sayıda hekimin hastalarının başucunda başlarını eğdikten sonra kendilerinin de öldüğünü, çok sayıda gökbilimcinin başkalarının ölümünü haber verdikten sonra kendilerinin de öldüğünü, çok sayıda filozofun ölüm ve ölümsüzlük üzerine tartışmalardan sonra öldüğünü, çok sayıda kahramanın bir sürü insan öldürdükten sonra, çok sayıda tiranın yaptıkları zorbalıklardan sonra ölüp gittiğini düşün. 
çok sayıda kentin yok olduğunu da düşün. örneğin Helice, Pompeii ya da Herculaneum ve buna benzer bir sürü kent. 
bir insan öldü. onun cenazesine katılan birinin cenazesine başka birisi katıldı. daha sonra da başka cenaze. ne kadar da kısa bir zaman içinde bunlar gerçekleşti. insana ait olan her bir şeyin ne kadar da değersiz ve gelip geçici olduğunu düşünelim. 
dün var olan yarın bir avuç külden ibaret. o halde sakince şimdiki zamanı yaşa, sonra da yaşamını sonlandır. aynı olgunlaştığı zaman toprağa düşen zeytin gibi. o da borcunu ödemek için kendini yetiştiren toprağa geri dönmüyor mu?

marcus aurelius ta eis eauton x